• Nagłówek

        • Ta strona może zawierać podstawowe informacje na temat Twojej szkoły. Można je zmienić w każdej chwili. Opis sposobu dokonywania zmian znajduje się tutaj: http://help.edupage.org/

        • brak danych
        • Kontakty

            • Sala
            • Email
            • Telefon
      • Nagłówek

      •  

        Dzieje Łączek Kucharskich i Łopuchowej do przełomu XIX i XX wieku

        Położenie geograficzne Łączek Kucharskich sprzyjało osadnictwu człowieka od najdawniejszych czasów. Szeroka dolina rzeki Wielopolki i łagodnie zbiegające stoki wzgórz, były odpowiednim miejscem do powstania wioski. Do atutów tego miejsca należały żyzne gleby, łatwy dostęp do wody, blisko rosnące lasy, dające człowiekowi nie tylko wyżywienie, lecz również podstawowy surowiec budowlany oraz schronienie
        w razie niebezpieczeństwa. W późniejszych wiekach Łączki stały się bardziej otwarte na świat z uwagi na biegnący przez tę miejscowość ważny szlak komunikacyjny i handlowy. Wszystkie wymienione czynniki miały wpływ na to, że Łączki Kucharskie rozwijały się przez wieki, aż do czasów współczesnych i stanowią centrum naszej parafii.

        Łączki Kucharskie wraz z należącym do nich przysiółkiem Łopuchowa, a do niedawna samodzielną wioską i zarazem samodzielną jednostką administracyjną, leżą w południowo-wschodniej części Polski,
        w województwie podkarpackim, powiecie ropczycko-sędziszowskim, gminie Ropczyce. Pod względem geograficznym miejscowość ta położona jest na Pogórzu Strzyżowskim, części Zewnętrznych Karpat Fliszowych. Dawniej samodzielne Łączki Kucharskie graniczyły od południa i południowego-wschodu
        z Broniszowem, od wschodu z Chechłami i Gnojnicą, od północy z Łopuchową, od zachodu z Niedźwiadą.
        Z kolei Łopuchowa od wschodu graniczyła z Chechłami, od północnego-wschodu z Okoninem, od północnego-zachodu i zachodu ze Stobierną, a od południowego-zachodu z Niedźwiadą. Obecnie granice te uległy zmianie
        w niewielkim stopniu, po włączeniu Checheł do Ropczyc, te ostatnie graniczą z Łączkami Kucharskimi, natomiast część Łopuchowej została włączona do Stobiernej. Do najbardziej znanych przysiółków na terenie dawnych Łączek należały: Bokocie, Halinowski Kąt, Granice, Koziniec, Pod Polem, Pod Lasem, Szewcowa Góra, Młyn Dworski, Na Dole. Z kolei w dawnej Łopuchowej nazwy przysiółków brzmiały następująco: Kalitówka, Koziniec, Wojdówka, Głęboki, Bajkówka, Golanówka.

        Ukształtowanie terenu Łączek Kucharskich wykazuje typowe cechy charakteru dla pogórza. Rzeźba terenu jest falista, występują tu spłaszczone wierzchołki wzgórz, łagodne stoki i doliny. Cała miejscowość położona jest w dolinie rzeki Wielopolki, która wpada do Wisłoki. Na terenie Łączek rzeka płynie w kierunku północnym szeroką około 500-metrową doliną na wysokości 230-220m  n.p.m., wijąc się licznymi zakolami. Wielopolka posiada cechy rzeki górskiej, a to z uwagi na duże wahania stanów wody, co przejawia się częstymi powodziami i zalewami dużej części wioski. Do Wielopolki dochodzą liczne prawe i lewe dopływy. W obrębie Łączek jej głównym dopływem jest potok płynący z Granic Chechelskich, wzdłuż którego znajduje się droga prowadząca do Borków Chechelskich. Wspomniany ciek wpływa do Wielopolki na wysokości baru „Pod Górką”, a dawniej stanowił on granicę pomiędzy Łączkami a Łopuchową.

        Dolinę Wielopolki od wschodu i zachodu otaczają wzgórza z polami uprawnymi, natomiast w oddali na wysokości około 350m n.p.m. rozpościerają się lasy zarówno liściaste jak i szpilkowe. Największym kompleksem leśnym jest obszar ciągnący się od Łopuchowej przez Okonin, Stobierną, aż do Lubziny i Zawady. Ponadto na obrzeżach wioski występują mniejsze kompleksy leśne, stanowiące pozostałości po dawnej Puszczy Karpackiej. Gleby znajdujące się na terenie wioski są dość żyzne, dobrze nawodnione i słabo kwaśne.  Powstały z glin i pyłów, należą do IV, III, a nawet II klasy rolniczej, dlatego przy dobrym gospodarowaniu powinny przynosić wysokie plony.

        Łączki Kucharskie leżą na uboczu głównych szlaków komunikacyjnych. Wioskę od drogi krajowej nr 4 i zarazem najbliższego miasta Ropczyce dzieli około 8 km, a od najbliższej stacji kolejowej, też w Ropczycach 13 km. Mimo tego Łączki od dawna znajdowały się w lepszej sytuacji komunikacyjnej niż okoliczne wioski, a to z uwagi na przebiegający wzdłuż całej miejscowości tzw. szlak węgierski dochodzący do Sandomierza. Droga główna biegnąca przez wieś jeszcze w drugiej połowie XIX w. była częściowo szutrowa, a częściowo gruntowa, co wręcz uniemożliwiało podróżowanie w okresach deszczowych i przewożenie większych i cięższych ładunków. Nawierzchnia asfaltowa powstała w dobie PRL-u i przetrwała z niewielkimi przeróbkami oraz naprawami do czasów teraźniejszych. Od drogi głównej odchodziły inne drogi boczne, natomiast równolegle do niej ciągnęła się tzw. droga gminna, która biegła od majątku wójtostwa (obecnie budynek Zespołu Szkół
        w Łączkach Kucharskich) do folwarku położonego na granicy Łopuchowej i Okonina, a nie jak dziś
        z Niedźwiady do Ropczyc. W części zachodniej znajdowała się jeszcze droga prowadząca do Zawady. Inne drogi leżały w części wschodniej wioski, jedną z nich był dojazd do zabudowań plebańskich, a dalej do dworu
        i tzw. folwarku górnego w Łączkach. Taki układ komunikacyjny powodował, iż mieszkańcy Łączek mieli lepszy dostęp do targów i jarmarków odbywających się w Ropczycach oraz Wielopolu Skrzyńskim.

        Początki osadnictwa na obszarze Łączek Kucharskich sięgają czasów neolitycznych. Osady tego okresu powstawały w pobliżu rzeki, ludność prowadziła osiadły tryb życia, uprawiając rolę i hodując zwierzęta, choć zbieractwo i łowiectwo odgrywały dużą rolę w egzystencji miejscowej ludności. W dobie wczesnego średniowiecza obszar Łączek należał do państewka Wiślan, podbitego przez Państwo Wielkomorawskie,
        a następnie wszedł do zjednoczonego przez pierwszych Piastów, młodego państwa polskiego. Od początku istnienia tego państwa rozwijało się życie religijne, a kościół miał największy wpływ na byt miejscowej ludności, szczególnie w trudnych czasach bezustannych walk, nieprzyjacielskich napadów i rabunków. Oprócz rozwoju chrześcijaństwa od czasów Kazimierza Wielkiego nastąpił rozkwit życia gospodarczego, handlu
        i osadnictwa. Tereny południowo-wschodniej Polski pokryły się siecią nowych osad oraz miast, do których przybywali z zewnątrz coraz to nowi mieszkańcy. Łączki i Łopuchowa (obie miejscowości lokowane na prawie niemieckim prawdopodobnie w XIV w.) znalazły się na szlaku pomiędzy lokowanym w 1348r. przez Kazimierza Wielkiego Wielopolem Skrzyńskim, a Ropczycami, którym król ten nadał prawa miejskie w 1362r. Lokacje obu miast miały za zadanie stworzenie silnego rynku wewnętrznego i miały być centrami gospodarczo-handlowymi dla pobliskich wiosek. Administracyjnie Łączki oraz Łopuchowa od początku XVII w. leżały
        w województwie i starostwie sandomierskim, a powiecie pilzneńskim. Łopuchowa z Bokociem, czyli częścią Łączek (nazwa Bokocie pochodzi od nazwiska mieszkającego w tej miejscowości kmiecia Stanisława Bokoty) od czasów rozbiorowych była królewszczyzną, natomiast Łączki własnością prywatną (szlachecką). Jednakże obie miejscowości często zmieniały swoich właścicieli. Dobra królewskie stawały się wynagrodzeniem za zasługi poniesione na rzecz władcy lub zastawem za długi, a dobra prywatne również przechodziły z rąk do rąk. Sama nazwa Łączki Kucharskie pochodzi od rodu Kucharskich, którzy to byli właścicielami wsi od 1833r. do 1861r. W 1614r. nastąpił nowy podział administracyjny Łopuchowej i części Łączek, jako dobra królewskie, zostały wyłączone ze starostwa sandomierskiego i podlegały pod nowo założone starostwo ropczyckie. Wiek XVII przyniósł ogromne zniszczenia materialne w całej Polsce ze względu na wojny ze Szwecją, a na południu najazd zbrojny Jerzego Rakoczego. Upadek gospodarczy obrazują lustracje Łopuchowej, z których wynika, że liczba kmieci zamieszkujących tę miejscowość zmalała z ponad 30 na początku wieku do zaledwie 5 w 1664r. Obszary południowej Polski, jak i całego kraju zaczęły odradzać się z marazmu gospodarczego w czasach saskich, jednak kolejnym wstrząsem dla gospodarki regionu były lata konfederacji barskiej. Wojna domowa
        i walki z wojskami rosyjskimi toczyły się także w okolicach Ropczyc, Sędziszowa Młp. i Dębicy. Zarówno Polacy, jak i Rosjanie nakładali na miejscową ludność wysokie kontrybucje, ponadto szerzyły się kradzieże
        i rabunki. Upadek widoczny był w każdej dziedzinie życia i gospodarki. Zniszczone były zabudowania chłopskie i dworskie, spadło pogłowie zwierząt domowych, a przez to grunty były nieuprawiane. Kres chaosowi polityczno-gospodarczemu położył I rozbiór Polski w 1772r. Po tym wydarzeniu teren dzisiejszych Łączek znalazł się w obrębie Cesarstwa Austriackiego. Zabór ten nosił nazwę Królestwa Galicji i Lodomerii. Galicja już w 1773r. została podzielona przez władze austriackie na cyrkuły i dystrykty. Łączki znalazły się w cyrkule pilzneńskim, a następnie tarnowskim. W 1850r. władze powiatowe powołały na terenie Galicji tzw. powiaty sądowe. Łopuchowa należała do powiatu dębickiego, a Łączki do ropczyckiego. 17 lat później nastąpił ostatni podział administracyjny w zaborze austriackim. Zlikwidowano cyrkuły i powołano w ich miejsce 174 powiaty polityczne, Łączki i Łopuchowa znalazły się w powiecie ropczyckim. W dobie zaborów ważnym wydarzeniem w Galicji był ruch chłopski nazywany potocznie rabacją, przypadający na 1846r., w czasie którego ludność chłopska występowała zbrojnie przeciwko polskim panom i duchowieństwu, czyli stanom uprzywilejowanym. Ruch ten popierany nieformalnie przez władze austriackie nie ominął Łączek Kucharskich i pobliskich miejscowości, a szerzej zostanie opisany w dalszej części pracy. W 1848r. na obszarze Galicji ogłoszono uwłaszczenie wszystkich chłopów, którzy od tego momentu rozpoczęli samodzielny byt. Był to zatem schyłek systemu feudalnego, koniec wyzysku chłopów przez panów i początki parcelacji tzw. wielkiej własności ziemskiej. Łączki po rodzinie Kucharskich przeszły w ręce Karola Rolle, potem Wandy Śmiałowskiej, następnie Wandy Sokołowskiej, a kolejni właściciele majątku to Aleksander i Halina Berscy, Halina Berska-Herr, Aron Bohrer, Majer Diamant oraz Aron Fürer. Od 1902r. nastąpiła parcelacja majątku Łączek Kucharskich.
        W Łopuchowej własność ziemska była podzielona na dwie duże części. Jedna należała do dworu
        w Niedźwiadzie i znajdowała się w północnej części wioski, druga nosiła nazwę tzw. wójtostwa-sołtystwa
        i położona była w środku wioski na zachodnim brzegu rzeki. Centrum tej posiadłości stanowił pałac wzniesiony w drugiej połowie XIX w. oraz znajdujący się przy nim park. Obecnie w budynku tym mieści się Zespół Szkół
        w Łączkach Kucharskich, czyli szkoła podstawowa i gimnazjum. Właścicielami pierwszej części w XIX w. byli kolejno: Skorupscy, Wawrzyniec Musielski, Julian Steinborn, Stanisław Szwantowski, Bronisław Szwantowski, Berl Kohn, Noe Spir. Wójtostwo-sołtystwo należało od końca XVIII w. do Sieradzkich, następnie od 1867r. do Sulimirskich, a dalej w XIX w. do Izabeli Prek, Władysława Wasikiewicza, Rutkowskich, Górskich oraz Stanisława Strzelbickiego. Na początku XX w. majątek przejął Franciszek Piasecki, później Maurycy Rosenbaum i Karol Turski. Ostatnimi właścicielami majątku w latach 1917-1946r. byli Mielczarkowie,
        a następnie w czasach komunistycznych własność przeszła na rzecz państwa.

         

                                      

                                            Dawny dwór w Łopuchowej, obecnie budynek Zespołu Szkół w Łączkach Kucharskich

         

         

        Jak w wielu wioskach, tak i w Łączkach Kucharskich oraz Łopuchowej głównym zajęciem ludności była uprawa roli. Większą część społeczeństwa tych miejscowości stanowili zatem chłopi. Można wśród nich wyróżnić jednak kmieci, zagrodników i komorników, których różniły: majątek, stan posiadania, bogactwo. Inne stany społeczne to oczywiście szlachta i duchowieństwo, w tym przypadku katolickie. Od czasów lokacji obu wsi istniały w nich zajęcia pozarolnicze tj.: karczmarz, młynarz, kowal, stolarz, ekonom, leśny, propinarz, sługi, dziewki służebne, robotnicy (wyrobnicy rolni), żołnierze, organista, grabarz, nauczyciele. Wśród ludności znacznie przeważali katolicy, choć liczba Żydów systematycznie rosła i w 1900r. stanowili oni 11,4% ludności Łączek oraz 5,7% ludności Łopuchowej. Wzrastała także systematycznie liczba mieszkańców obu wiosek, przy czym mieszkańcy Łopuchowej znacznie przewyższali liczbę ludności Łączek Kucharskich np. w 1899r.  
        w Łączkach mieszkało 157 osób, a w Łopuchowej 781, w 1912r. Łączki liczyły 170 mieszkańców, Łopuchowa już 891 osób. 

        Na terenie obu wsi rozwijała się kultura materialna i duchowa. W dawnych czasach podstawowym materiałem do wyrobu narzędzi oraz budowy domostw było drewno, żelazo było używane jedynie przy budowie i remontach obiektów sakralnych. Chaty chłopskie budowano głównie z drewna jodłowego, początkowo bez fundamentów, później zaczęto do tego celu używać kamienia. Były to chaty dymne, jednoizbowe, zamieszkałe zarówno przez ludzi, jak i zwierzęta, szczególnie bydło. W latach 60-tych XIX w. zaczęły pojawiać się pierwsze chaty z kominami. Domostwa kryte były słomą, dopiero na przełomie XIX i XX w. zaczęto stosować dachówkę i blachę, ale tylko u najbogatszych gospodarzy. Zaczęły pojawiać się też domy dwu i więcej izbowe, oddzielna zabudowa gospodarcza, stajnie, stodoły itp. Wnętrza chałup były skromnie wyposażone w proste drewniane meble, gliniany piec, gliniane rzadziej porcelanowe naczynia, spotykano także obrazy. Odzież wykonywano przeważnie we własnym zakresie. Ubiór męski składał się z długiej lnianej koszuli, spodni przewiązanych rzemieniem i niebieskiej kamizelki z białymi guzami. W chłodne dni ubierano biały kaftan, a w zimie długie kożuchy i wełniane czapki oraz buty z cholewami, najczęściej wyścielone słomą, rzadziej używano tzw. onuce. Kobiety ubierały długie lniane koszule, obcisłe bluzki i bardzo szerokie spódnice. Na ramiona zarzucały jedną lub dwie białe płachty, a w zimie sukmanę. Na głowie nosiły chustki lub czepce. Buty miały proste z cholewami, a na szyi korale. U kobiet w ubiorze codziennym przeważały barwy wesołe i jaskrawe, najczęściej czerwone lub różowe. Ubiór wiejski zaczął się zmieniać w początku XX stulecia, lecz tradycyjny strój był ciągle używany podczas uroczystości. Jedzono potrawy mączne, praktycznie nie używano tłuszczów i mięsa, jedynie przy okazji największych świąt. Groch, kapusta i ziemniaki pojawiły się w powszechnym użyciu dopiero od połowy XIX w. Na wsi często panował głód, szczególnie na przednówku, czyli wiosną. Do najważniejszych rozrywek należały kościół i karczma. Jedynie w kościele spotykano się z muzyką, malarstwem, rzeźbą oraz czytanym tekstem. Kościół odgrywał najważniejszą rolę w kształtowaniu świadomości ludu wiejskiego, a ksiądz-pleban cieszył się we wsi największym autorytetem. W karczmie odbywały się wszelkie uroczystości rodzinne, a wódka (gorzałka) pełniła również rolę jedynego, a zarazem niezwykle skutecznego lekarstwa i środka nasennego, zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci. W połowie XIX w. w Łączkach Kucharskich istniało dwie karczmy, a w Łopuchowej trzy. Do podniesienia kultury miejscowej ludności przyczyniła się też szkoła w Łopuchowej, działająca od 1885r. Szkołę w Łączkach otwarto dopiero w 1919r. po zakończeniu I wojny światowej. Przedstawiając rozwój kultury materialnej i duchowej nie sposób zapomnieć o lokalnych zabytkach. Należy do nich kościół parafialny pod wezwaniem św. Bartłomieja Apostoła, murowany, wzniesiony w latach 1865-1869r. Naprzeciwko drogi prowadzącej do plebani oraz zabudowań kościelnych znajduje się figurka św. Jana Nepomucena z 1746r. Na cokole pomnika widnieje herb „Nałęcz”, charakterystyczny dla miejscowej szlachty. Kolejne zabytki to: kapliczki typu domkowego pochodzące z XIX w., zabudowa dworska tzw. dwór górny z XVIII w., położony powyżej zabudowań kościelnych, na wzgórzu około 1 km od drogi głównej. Ponadto dwór w Łopuchowej
        z XIX w., budynek murowany, parterowy z ozdobnym, czterokolumnowym portykiem (wspomniany już ZS), wraz z położoną nieopodal częścią dawnego parku krajobrazowego ze starodrzewiem oraz dojazdową aleją brzozową. Istnieje także drewniany budynek dawnej szkoły.                    

                                                          

         

         

         

         

      • Nagłówek

      • Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Sint, adipisci, quibusdam, ad ab quisquam esse aspernatur exercitationem aliquam at fugit omnis vitae recusandae eveniet.

        Inventore, aliquam sequi nisi velit magnam accusamus reprehenderit nemo necessitatibus doloribus molestiae fugit repellat repudiandae dolor. Incidunt, nulla quidem illo suscipit nihil!Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. 

      • Niedźwiada

      • Na terenie współczesnej Niedźwiady od czasów pełnego średniowiecza znajdowały się dwie odrębne wioski Niedźwiada i Rozniszów. Był to teren ważny dla Królestwa Polskiego ze względów strategicznych, a to
        z uwagi na bliskość granicy z Rusią Kijowską oraz łupieżcze najazdy Tatarów. Jeszcze w XIII w. na granicy Niedźwiady z Braciejową funkcjonował potężny warowny gród i sławne miasto o demonicznej nazwie Głodomank. Gród ów podupadł i stracił swoje ogromne znaczenie, o czym wspominał na kartach dziejów państwa wybitny XV-wieczny kronikarz Jan Długosz. Oprócz tej twierdzy na zachodnich obrzeżach Niedźwiady (współcześnie przysiółek Polska Dolna i Górna), na jednym ze wzgórz o wysokości 404m n.p.m., znajdowała się warowna strażnica państwowa, strzegąca szlaku komunikacyjnego oraz terenów granicznych, znana dzisiaj jako Zamczysko. Obie warownie nie oparły się najazdom Tatarów, a ich rola obronna znacznie zmalała, kiedy po podbojach Kazimierza Wielkiego w XIV w., granica Polski przesunęła się znacznie w kierunku wschodnim. Współcześnie z obu budowli zachowała się jedynie część ziemnych elementów obronnych, nasypisko, fragmenty wałów i fosy.

                        Wieś Niedźwiada rozciąga się na długości kilkunastu kilometrów wzdłuż rzeki Niedźwiadki. Swój bieg potok ten rozpoczyna spod Góry Kamieńca, położonej na granicy Niedźwiady i Braciejowej. Ze swych źródeł leśnych płynie w kierunku północno-wschodnim i we wschodniej części wsi wpada do rzeki Wielopolki, jako jeden z jej większych, lewych dopływów. Po obu brzegach Niedźwiadki znajdują się niewielkie wzgórza, których wysokość dochodzi do 100m ponad dolinę rzeki. Panorama dawnej Niedźwiady wyglądała zapewne podobnie, z tą jednak różnicą, iż znacznie mniej było wiejskich domostw.

                        Ciekawość budzić może etymologia Niedźwiady i Rozniszowa, czyli wyjaśnienie nazw obu wsi. Obie nazwy miejscowości łączy bardzo wiele, różnią się jedynie pochodzeniem. Nazwa Niedźwiada pochodzi
        z języka słowiańskiego i oznacza lesistą okolicę, gdzie było dużo niedźwiedzi. Staropolskie słowa „medved”, czy  „miedźwiedź” oznaczają istotę jedzącą miód. Do osłoniętego pagórkami zakątka obfitującego w miód, ściągały pewnie duże ilości niedźwiedzi, których obecność nie przeszkadzała zbytnio nielicznym na tym obszarze bartnikom. Nazwa Rozniszów, a dokładniej Rossnischow, pochodzi z języka staroniemieckiego. Da się ona podzielić na trzy człony. Ross to pszczeli plaster, włoszczyzna, węza, raza. Nische lub nisse to wnęka, bądź gnida, pasożyt, natomiast hat, to gospodarstwo, zagroda, folwark. W dosłownym tłumaczeniu Rossnischow oznacza miejsce, gdzie zbiera się duże ilości miodu albo teren, na którym grasuje pożeracz plastra miodu lub zagrożona przez niedźwiedzie pasieka. Tak więc obie nazwy mają bardzo podobne znaczenie.

                        Zarówno Niedźwiada, utożsamiana ze współczesną Niedźwiadą Górną, jak i Rozniszów, czyli obszar Niedźwiady Dolnej, były obszarami królewskimi od XIV do pierwszej połowy XVI w., dzierżawionymi przez ród Gałków. Byli to Prandota Gałka Starszy, Prandota Gałka Młodszy, Andrzej Gałka, Jan Gałka syn Andrzeja, Hieronim Gałka oraz Jan Gałka pleban z Biecza, który zwrócił dzierżawę w 1515r. Następnie królewszczyzny dzierżawiła w połowie XVI w. Anna Maciejowska, w drugiej połowie XVII w. Anna z Ziembic Bielinowa,
        w dalszej części XVII w. i w wieku XVIII Tarnowscy, Potoccy oraz Świerzawscy. W 1772r. po I rozbiorze Polski Niedźwiada znalazła się w zaborze austriackim i od tego momentu przedstawiana jest jako jeden organizm wioskowy, bez podziału na Niedźwiadę i Rozniszów. W I połowie XIX w. władze austriackie sprzedały Niedźwiadę Łucji Przerębskiej oraz jej mężowi hrabiemu Skorupce. W okresie rabacji galicyjskiej wieś należała do rodu Baranowskich. Potem właścicielem Niedźwiady był Julian Steinborn, a następnie Szwantowscy. Bronisław Szwantowski sprzedał wieś pod parcelację bankowi ziemskiemu w Łańcucie za cenę 440 tysięcy koron.

                        Niedźwiada i Rozniszów nie rozwijały się jednakowo pod względem gospodarczym. W pierwszych wiekach istnienia Niedźwiada była obszarem biednym i zacofanym, natomiast Rozniszów był majętną dzierżawą przynoszącą, spory dochód, szczególnie w XVI i XVII w. Jeszcze wcześniej w Rozniszowie znajdował się dwór, folwark, młyny oraz karczmy. Do dzierżawy rozniszowskiej dołączone zostały część Łączek Kucharskich (Bokocie), Glinik i Szkodna, co stanowiło łakomy kąsek dla znanych rodów szlacheckich,
        a nawet magnackich. Sytuacja uległa zmianie w drugiej połowie XVIII w., kiedy to nastąpił kryzys społeczny, spowodowany zniszczeniami wojennymi, a wielu osadników opuszczało dotychczasowo zajmowane ziemie, szukając lepszych perspektyw. Jednak największy kryzys, niemal biedę, przyniósł okres zaborów, poprzez ciągłe walki z wojskami austriackimi i rosyjskimi, a także bunty chłopskie oraz klęski żywiołowe np. częste i obfite wylewy Wielopolki. Straszne skutki dla wsi przyniosły wydarzenia z dni 20-22 lutego 1846r., nazywane rabacją galicyjską. Chłopi niedźwiedzcy napadli na miejscowy dwór, który zrabowali, a następnie zniszczyli, łącząc się
        z okoliczną ludnością, napadli na dwory w Broniszowie, Łączkach Kucharskich, Małej, Szkodnej. W wyniku zamieszek zginęli miejscowi dziedzice np. dzierżawca Niedźwiady Stanisław Baranowski wraz
        z synem. Wystąpienie chłopskie wymierzone było również w miejscowe duchowieństwo, co zostanie szerzej opisane w kolejnym rozdziale.

                        Wspomniany Stanisław Baranowski, dzierżawca rozniszowski okresu rabacji galicyjskiej posiadał, jak większość przedstawicieli tego rodu szlacheckiego, herb „Rawicz”. W herbie tym znajduje się wizerunek kobiety w czerwonej sukni, z rozpuszczonymi włosami, w złotej koronie, na czarnym kroczącym niedźwiedziu. Symbol niedźwiedzia (z czerwoną różą w łapie między rogami jelenia) pojawia się także w tzw. klejnocie nad herbem. Może mieć on ścisły związek z pochodzeniem nazw Rozniszowa lub Niedźwiady utożsamianych z tym właśnie groźnym zwierzęciem.

                        Tuż po rabacji, której krwawe wydarzenia znacznie osłabiły potencjał gospodarczy Niedźwiady, władze austriackie w 1848r. przeprowadziły uwłaszczenie chłopów, którzy pozbawieni opieki dworów, jak również władz państwowych, popadli w straszną biedę, nie radząc sobie z nową sytuacją gospodarczą.

                        Struktura społeczna Niedźwiady nie różni się wiele od przedstawionego w poprzednim rozdziale społeczeństwa łączkowskiego. Do grup uprzywilejowanych możemy zaliczyć szlachtę i duchowieństwo, natomiast stan chłopski dzielił się pod względem majątkowym na bogatych kmieci, a ponadto zagrodników tzw. dworskich i gromadzkich oraz komorników. Niedźwiadę, a szczególnie Rozniszów w pierwszych wiekach ich istnienia zamieszkiwali najprawdopodobniej osadnicy pochodzenia niemieckiego, wyparci następnie przez ludność rdzennie polską. Ponadto strukturę narodowościową wsi uzupełniali Żydzi, którzy zajmowali się handlem i prowadzeniem trzynastu karczm, rzekomo istniejących na terenie Niedźwiady. W przeciwieństwie do okolicznych miejscowości liczba Żydów na terenie Niedźwiady systematycznie malała. Początkowo było ich sporo tzn. kilkadziesiąt rodzin na obszarze całej miejscowości. W XIX w. wieś zamieszkiwało kilkaset osób wyznania mojżeszowego. W 1938r. spis ludności nie podawał ani jednego nazwiska pochodzenia żydowskiego w Niedźwiadzie, gdy w tym samym czasie na terenie całej parafii zamieszkiwało 85 Żydów.

                        Na terenie wsi następował szybki rozwój kultury, a szczególnie szkolnictwa. W 1880r. czytać potrafiło zaledwie 10 %, a pisać niewiele ponad 2 % mieszkańców, analfabetów pozostawało 87,6 % osób. Dwadzieścia lat później czytało około 16 % i pisało 3,4 %. Liczba analfabetów zmniejszyła się o przeszło 7 %. W 1853r. wybudowano szkołę w Niedźwiadzie Dolnej. W 1910r. Rada Szkolna Krajowa powołała jednoklasową szkołę
        w Niedźwiadzie Górnej. W 1927r. przeniesiono szkołę w Niedźwiadzie Dolnej do dawnego dworku, a rok później po rozbiórce starej szkoły z uzyskanego drzewa dobudowano kolejną salę lekcyjną w Niedźwiadzie Górnej. Pozwoliło to na uruchomienie czterech klas nauki na dwie zmiany. W kolejnych latach działało już dwie szkoły czteroklasowe. Rozwijało się także budownictwo i infrastruktura. W 1851r. w Niedźwiadzie Dolnej powstał pierwszy dom z kominem u Michała Bobulskiego. Pierwszy murowany dom wybudował Jan Babicz. Utwardzono kamieniami drogę na odcinku od Łączek Kucharskich do szkoły w Niedźwiadzie Górnej. W 1924r. powstała droga kamienna z Niedźwiady Górnej do Braciejowej. Pałac dworski przekształcono w Dom Ludowy. Powstawały także różnorodne organizacje społeczne: Kółko Rolnicze, Koło Gospodyń Wiejskich, Oddziały Związku Strzeleckiego. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Jan Babicz został wybrany na posła
        I Kadencji Sejmu II Rzeczpospolitej Polskiej. W okresie międzywojennym i powojennym wielu mieszkańców Niedźwiady udało się na emigrację do Stanów Zjednoczonych, zakładając na obczyźnie organizacje polonijne, które prowadziły owocną współpracę z macierzą w dziedzinie propagowania kultury i nauki. 

         

      • Broniszów

      • Broniszów jest położony w północno-wschodniej części Beskidu Zachodniego leżącego w niedalekim sąsiedztwie Kotliny Sandomierskiej. Kształtem przypomina wąski prostokąt szeroki na 1,5 km, a długi na
        4,5 km, ciągnący się ze wschodu na zachód. Wieś położona jest wzdłuż potoku Broniszowianka, będącego prawym dopływem Wielopolki. Od południa Broniszów graniczy z Glinikiem, od północy z Łączkami Kucharskimi i Gnojnicą, od wschodu z Zagorzycami i Szkodną, a od zachodu z Niedźwiadą. Do najbardziej znanych przysiółków we wsi należą: Zalesie Pierwsze, Zalesie Drugie, Zapole oraz Pasieka. Cały teren wsi jest dość zróżnicowany pod względem ukształtowania terenu. Najwyższe wzniesienia posiadają około 300m n.p.m., przechodzą one w niziny i liczne doliny. Gleby są dość słabe, głównie gliniaste, wobec czego część obszaru nie nadaje się pod uprawę bez wcześniejszej melioracji. Administracyjnie Broniszów od 1936r. należał do powiatu ropczyckiego, później do dębickiego, aby od 1956r. ponownie znaleźć się w powiecie z siedzibą w Ropczycach. Obecnie wieś leży w gminie Wielopole Skrzyńskie, należącej do powiatu ropczycko-sędziszowskiego.

                        Broniszów jako osada wiejska istniał już w XIII w., dowodzą tego dokumenty wydane w 1282r. przez Leszka Czarnego. W tym czasie wioska ta posiadała bardzo mało mieszkańców, a przeważającą część jej obszaru stanowiły lasy. Lokowana była na prawie magdeburskim w 1362r., a jej założycielami z woli Kazimierza Wielkiego byli Jan i Mikołaj Cielcowie. Z XV-wiecznych spisów podatkowych wynika, iż większość mieszkańców Broniszowa była pochodzenia niemieckiego. Od XVI do XVIII w. wieś była prywatną własnością Klęczyńskich, należała wtedy do powiatu pilzneńskiego oraz województwa sandomierskiego.
        W pierwszej połowie XVI w. wioska liczyła 28 kmieci, 5 zagrodników i 1 młynarza. Jako prywatna własność, istniały także folwark oraz karczma. W kolejnych latach folwark dworski został powiększony kosztem gospodarstw kmiecych. Mimo to liczba tych ostatnich wzrosła do około czterdziestu, lecz było to wynikiem podziałów gospodarstw chłopskich oraz karczunku lasu. Począwszy od XVI w. na broniszowskich chłopów został nałożony ciężar pańszczyzny. Była ona stosunkowo wysoka, podobnie jak pozostałe powinności na rzecz dworu, ponieważ wieś do końca XVIII w. znajdowała się w prywatnych rękach. Od 1772r. Broniszów znalazł się w zaborze austriackim. Reformy cesarza Józefa II zmierzały do osłabienia stosunków poddańczych oraz zmniejszenia ciężaru pańszczyzny, jednak na przestrzeni XIX w. pozostawała ona wysoka. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918r. największym problemem mieszkańców Broniszowa był tzw. „głód ziemi”
        i związana z nim wiejska bieda. Wieś polska okresu międzywojennego była zbyt przeludniona, co prowadziło do nadmiernego rozdrabniania gospodarstw rolnych. Trudno było także znaleźć zatrudnienie poza rolnictwem. Jako jedyny mieszkaniec Broniszowa pracę w Pustkowie otrzymał Józef Kaczanowski. Ludność wsi zmuszona była do emigracji, zarówno wewnętrznej w obrębie państwa, najczęściej do okolicznych wiosek, jak i zewnętrznej za granicę, głównie do Stanów Zjednoczonych, Belgii i Francji. Nieliczni chłopi, którzy powracali z emigracji zarobkowej mogli pozwolić sobie na wykup ziemi folwarcznej i założenie gospodarstwa lub powiększenie już istniejącego. Jednak mimo tego wielkość przeciętnego gospodarstwa rolnego systematycznie malała od 5,71 ha w 1849r. do około 3,5 ha w 1902r. i niespełna 3 ha w 1960r.

         

         

         

         

                                                           

         

         

        Zabytkowa XVIII-wieczna lipa, która znajduje się
        na terenie należącym niegdyś do dworu broniszowskiego

         

         

          

         

        Bieda największe odzwierciedlenie znalazła w sposobie żywienia ludności. Mięsa nie spożywano praktycznie wcale, podobnie cukru, jajka były przeznaczone wyłącznie na sprzedaż, sól spożywano ciemną lub kolorową, przeznaczoną dla zwierząt. Dość powszechnie obowiązywało ludowe powiedzenie „chłop je kurę, gdy jest chory lub, gdy kura jest chora”. Zatem posiłek dzienny w bogatych gospodarstwach broniszowskich przedstawiał się następująco: na śniadanie ziemniaki i kwaśne mleko, na obiad kapusta z ziemniakami, na kolację chleb lub pęczak. Białą kawę spożywano podczas większych świąt, a herbatę w czasie choroby. Nie lepsza była sytuacja ludności Broniszowa w ubiorze. Ubranie rolnika składało się z koszuli i lnianych spodni własnej roboty. Na ten ubiór wkładano białą płócienną sukmanę. W większości gospodarstw jedną parę butów nosiło kilka osób, dlatego w zimie dzieci nie wychodziły z domu, a do kościoła chodzono na zmianę. Wręcz fatalnie przedstawiał się stan zdrowotny społeczeństwa wiejskiego. Dostęp do lekarza był ograniczony do minimum, ludzie korzystali z usług miejscowych znachorów, a kobiety rodziły dzieci w domach przy pomocy tzw. babek, które masowo odbierały porody. W wyniku tego umieralność zarówno wśród dzieci jak i dorosłych  była bardzo duża.

        Wraz z wybuchem II wojny światowej na terenie powiatu dębickiego, do którego należał Broniszów, zaczęły się tworzyć tajne organizacje dywersyjne. Była to Służba Zwycięstwu Polski, a pierwszym komendantem obwodu dębickiego był Jan Artur „Tur” Towarnicki. W grudniu 1939r. SZP została przemianowana na Związek Walki Zbrojnej (ZWZ), a w 1942r. na AK, czyli Armię Krajową. Kolejnymi komendantami obwodu dębickiego ZWZ-AK, z siedzibą w Gumniskach byli: kpt. Dąbrowski, Antoni Cwen, Adam Lazarowicz „Jadzik-Klamra”, który pozostał na stanowisku do zakończenia okupacji. Obwód dębicki AK został w 1944r. podzielony na trzy podobwody: Dębicę, Sędziszów i Pilzno. Drużyna AK z Broniszowa należała do placówki Łączki Kucharskie o nazwie „Ławka-Ładunek”, a ta z kolei wchodziła w skład podobwodu Dębica. Dowódcą oddziału broniszowskiego AK był Władysław Świętoń-„Orzech”. Dowódcami placówki z Łączek byli: Piotr Pasowicz „Klon-Olcha”, a od 1943r. Franciszek Szaro „Pąk-Komar”, natomiast jego zastępcą Tadeusz Ciosek-„Sęp”. Stan liczebny placówki „Ławka-Ładunek” wynosił 631 żołnierzy, wzięła ona udział
        w przechwycie zrzutu broni, amunicji i sprzętu wojskowego na terenie Niedźwiady oraz Małej (placówka Raszka 1), który nastąpił w nocy z 1 na 2 czerwca 1944r. Następnie kompania placówki Łączki Kucharskie była w ostrym pogotowiu bojowym w lasach Niedźwiady, w celu obrony ludności przed ewentualnymi represjami ze strony niemieckiego okupanta. Drużyna AK z Broniszowa brała czynny udział w kilku akcjach dywersyjnych, natomiast nie uczestniczyła w Akcji „Burza”. Stosunkowo uciążliwe dla ludności Broniszowa okazały się, wprowadzone przez okupanta, obowiązkowe kontyngenty, czyli dostawy żywca i płodów rolnych. Za niewywiązywanie się z tego typu obowiązku groziły surowe kary, z karą śmierci i zesłania do obozu koncentracyjnego włącznie. Tragedia taka spotkała dwóch mieszkańców Broniszowa Antoniego Świętonia
        i Michała Cabaja. Ponadto za inne wykroczenie do obozu w Auschwitz wywieziony został  Władysław Glinka. W lasku broniszowskim hitlerowcy dokonali zbiorowej egzekucji, w której zginęło najprawdopodobniej dwóch lub trzech Żydów i jeden Polak, wszyscy nieznani. Na terenie wsi od odłamków wybuchających pocisków zginęli: Jan Chodak, Piotr Pociask, Stefania Pociask oraz Józef Pociask. Broniszów został wyzwolony
        24 sierpnia 1944r., jednak front zatrzymał się niedaleko w kierunku zachodnim od wsi. Miejscowa ludność jeszcze przez kilka tygodni słyszała strzały i huk bomb, aż do pełnego wyzwolenia w jesieni 1944r.

        Tuż po wyzwoleniu  spod okupacji hitlerowskiej bardzo ważnym wydarzeniem była akcja parcelacji obszarów dworskich w Broniszowie. Podział majątku dworskiego przeprowadzono jesienią 1944r. Pełnomocnikiem rządu na dwory w Broniszowie i Łopuchowej był Władysław Marć , mieszkaniec Łopuchowej, który następnie został zamordowany przez przeciwników politycznych. Ziemia w całości została podzielona między małorolnych chłopów, a lasy stały się własnością państwa. Przeprowadzona parcelacja nie rozwiązała wcale problemu bezrobocia na wsi. Miejscowy sołtys Stanisław Misiak próbował zachęcić najbiedniejsze rodziny społeczności broniszowskiej do wyjazdu na „Ziemie Odzyskane”. W 1953r. wytypowano szesnaście takich rodzin, jednak akcja przesiedleńcza nie powiodła się, bowiem żadna z nich nie zgodziła się na opuszczenie wsi.

        W latach 60 i 70-tych minionego stulecia ludność Broniszowa w znacznym stopniu odchodziła od
        tzw. gospodarki tradycyjnej. Zarówno ubiór, jak i częściowo jedzenie nie były już produkowane przez gospodarstwa domowe, lecz kupowane na rynku lokalnym, najczęściej w pobliskich miastach. W stosunku do okresu międzywojennego znacznie wzrosło spożycie pokarmów pochodzenia zwierzęcego, nawet mięsa. Znacznej poprawie uległy także warunki mieszkaniowe. Budowano domy murowane o większej liczbie pomieszczeń. Powstające lub modernizowane gospodarstwa domowe posiadały także najnowszy sprzęt rolniczy, domowy, czy nawet elektroniczny. Przyczyną stosunkowo długo utrzymującej się w Broniszowie gospodarki naturalnej (tradycyjnej) było bez wątpienia niekorzystne położenie wsi. Położona jest ona niejako na uboczu
        i oddalona o około 5 km od trasy przelotowej Ropczyce-Wiśniowa. Takie położenie komunikacyjne przez dziesiątki lat utrudniało wymianę handlową i hamowało rozwój społeczno-ekonomiczny miejscowości.
        W 1959r. przeprowadzono remont wspomnianej drogi z Ropczyc przez Wielopole do Wiśniowej, na przełomie lat 60 i 70-tych położono twardą nawierzchnię na drodze biegnącej przez całą miejscowość. Współcześnie problemy komunikacyjne już nie istnieją, jednak Broniszów pozostanie miejscowością położoną niejako na uboczu.

        Broniszów, podobnie jak pobliskie miejscowości, od wieków był osadą typowo rolniczą. Zajęcia pozarolnicze nie były zbytnio popularne w tej miejscowości, nie rozwinęło się również charakterystyczne dla niej rzemiosło, jakim, np. w pobliskiej Niedźwiadzie było i jest kowalstwo. Do dość sporadycznie występujących w Broniszowie rzemieślników można zaliczyć: drobnych kowali, cieśli, murarzy-zdunów, szewców, krawców oraz sklepikarzy. Współcześnie w Broniszowie rzemiosło prywatne zanikło prawie zupełnie, nie ma kowali, stolarzy, krawców, brakuje także murarzy. Ludność wiejska w większości znajduje zatrudnienie w prywatnych przedsiębiorstwach, niektórzy tylko prowadzą gospodarstwa rolne.

        Bardzo ważny element w rozwoju lokalnej społeczności stanowi jej kultura umysłowa i materialna.
        W Broniszowie jeszcze w latach 30-tych XX w. prawie połowa miejscowej populacji nie potrafiła czytać ani pisać. Co prawda koncepcja budowy szkoły powstała około 1910r., to jednak wybuch I wojny światowej spowodował, że do tej kwestii powrócono dopiero w 1927r. Dwa lata później powstał drewniany, jednoklasowy, budynek szkolny, a dzieci rozpoczęły edukację w roku szkolnym 1929/1930. Wcześniej nieliczni uczniowie uczęszczali do szkoły w Gliniku. Początkowo nauka w szkole broniszowskiej odbywała się systemem dwuzmianowym, klasy były łączone I z II i III z IV, a jedyną nauczycielką była Teofilia Brunowska-Karpierzowa, która pracowała w szkolnictwie do 1935r. Inne znane nauczycielki to: Pani Molszczejówna, Perichowa, Maria Gustowicz i Cecylia Skonieczna. W 1947r. zorganizowano klasę V, początkowo nauka odbywała się na trzy zmiany i trwała do godziny 18.00, jednak później istniejącą w budynku szkolnym jedną izbę podzielono na dwie sale lekcyjne. W 1948r. liczbę klas powiększono do sześciu, a w roku następnym do siedmiu. Do roku 1950 nauka odbywała się także w dwóch pomieszczeniach prywatnych wynajmowanych
        u Wojciecha Sroki. Nową szkołę oddano do użytku 19 lipca 1964r. Począwszy od roku szkolnego1964/1965 nauka w systemie 8-klasowym odbywała się w pięciu salach lekcyjnych, ponadto w nowym budynku znajdowało się pomieszczenie na pomoce dydaktyczne i biblioteka. Poza rozwojem oświaty w Broniszowie powstawało wiele organizacji społeczno-gospodarczych, a nawet politycznych. W 1958r. założono Związek Młodzieży Wiejskiej (ZMW), w 1962r. powstało Kółko Rolnicze, również na początku lat 60-tych zostało założone Koło Gospodyń Wiejskich. Na terenie wsi prężnie działało stronnictwo polityczne PSL-Piast (Polskie Stronnictwo Ludowe). W 1965r. przeprowadzono elektryfikację wsi, a następnie jej telefonizację.    

         

      • Nagłówek

      • Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Sint, adipisci, quibusdam, ad ab quisquam esse aspernatur exercitationem aliquam at fugit omnis vitae recusandae eveniet.

        Inventore, aliquam sequi nisi velit magnam accusamus reprehenderit nemo necessitatibus doloribus molestiae fugit repellat repudiandae dolor. Incidunt, nulla quidem illo suscipit nihil!Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. 

      • Dzieje Łączek Kucharskich i Łopuchowej do przełomu XIX i XX wieku

      • Kościół parafialny pw. św. Bartłomieja w Łączkach Kucharskich

        Położenie geograficzne Łączek Kucharskich sprzyjało osadnictwu człowieka od najdawniejszych czasów. Szeroka dolina rzeki Wielopolki i łagodnie zbiegające stoki wzgórz, były odpowiednim miejscem do powstania wioski. Do atutów tego miejsca należały żyzne gleby, łatwy dostęp do wody, blisko rosnące lasy, dające człowiekowi nie tylko wyżywienie, lecz również podstawowy surowiec budowlany oraz schronienie

        w razie niebezpieczeństwa. W późniejszych wiekach Łączki stały się bardziej otwarte na świat z uwagi na biegnący przez tę miejscowość ważny szlak komunikacyjny i handlowy. Wszystkie wymienione czynniki miały wpływ na to, że Łączki Kucharskie rozwijały się przez wieki, aż do czasów współczesnych i stanowią centrum naszej parafii.

        Łączki Kucharskie wraz z należącym do nich przysiółkiem Łopuchowa, a do niedawna samodzielną wioską i zarazem samodzielną jednostką administracyjną, leżą w południowo-wschodniej części Polski,
        w województwie podkarpackim, powiecie ropczycko-sędziszowskim, gminie Ropczyce. Pod względem geograficznym miejscowość ta położona jest na Pogórzu Strzyżowskim, części Zewnętrznych Karpat Fliszowych. Dawniej samodzielne Łączki Kucharskie graniczyły od południa i południowego-wschodu
        z Broniszowem, od wschodu z Chechłami i Gnojnicą, od północy z Łopuchową, od zachodu z Niedźwiadą.
        Z kolei Łopuchowa od wschodu graniczyła z Chechłami, od północnego-wschodu z Okoninem, od północnego-zachodu i zachodu ze Stobierną, a od południowego-zachodu z Niedźwiadą. Obecnie granice te uległy zmianie
        w niewielkim stopniu, po włączeniu Checheł do Ropczyc, te ostatnie graniczą z Łączkami Kucharskimi, natomiast część Łopuchowej została włączona do Stobiernej. Do najbardziej znanych przysiółków na terenie dawnych Łączek należały: Bokocie, Halinowski Kąt, Granice, Koziniec, Pod Polem, Pod Lasem, Szewcowa Góra, Młyn Dworski, Na Dole. Z kolei w dawnej Łopuchowej nazwy przysiółków brzmiały następująco: Kalitówka, Koziniec, Wojdówka, Głęboki, Bajkówka, Golanówka.

        Ukształtowanie terenu Łączek Kucharskich wykazuje typowe cechy charakteru dla pogórza. Rzeźba terenu jest falista, występują tu spłaszczone wierzchołki wzgórz, łagodne stoki i doliny. Cała miejscowość położona jest w dolinie rzeki Wielopolki, która wpada do Wisłoki. Na terenie Łączek rzeka płynie w kierunku północnym szeroką około 500-metrową doliną na wysokości 230-220m  n.p.m., wijąc się licznymi zakolami. Wielopolka posiada cechy rzeki górskiej, a to z uwagi na duże wahania stanów wody, co przejawia się częstymi powodziami i zalewami dużej części wioski. Do Wielopolki dochodzą liczne prawe i lewe dopływy. W obrębie Łączek jej głównym dopływem jest potok płynący z Granic Chechelskich, wzdłuż którego znajduje się droga prowadząca do Borków Chechelskich. Wspomniany ciek wpływa do Wielopolki na wysokości baru „Pod Górką”, a dawniej stanowił on granicę pomiędzy Łączkami a Łopuchową.

        Dolinę Wielopolki od wschodu i zachodu otaczają wzgórza z polami uprawnymi, natomiast w oddali na wysokości około 350m n.p.m. rozpościerają się lasy zarówno liściaste jak i szpilkowe. Największym kompleksem leśnym jest obszar ciągnący się od Łopuchowej przez Okonin, Stobierną, aż do Lubziny i Zawady. Ponadto na obrzeżach wioski występują mniejsze kompleksy leśne, stanowiące pozostałości po dawnej Puszczy Karpackiej. Gleby znajdujące się na terenie wioski są dość żyzne, dobrze nawodnione i słabo kwaśne.  Powstały z glin i pyłów, należą do IV, III, a nawet II klasy rolniczej, dlatego przy dobrym gospodarowaniu powinny przynosić wysokie plony.

        Łączki Kucharskie leżą na uboczu głównych szlaków komunikacyjnych. Wioskę od drogi krajowej nr 4 i zarazem najbliższego miasta Ropczyce dzieli około 8 km, a od najbliższej stacji kolejowej, też w Ropczycach 13 km. Mimo tego Łączki od dawna znajdowały się w lepszej sytuacji komunikacyjnej niż okoliczne wioski, a to z uwagi na przebiegający wzdłuż całej miejscowości tzw. szlak węgierski dochodzący do Sandomierza. Droga główna biegnąca przez wieś jeszcze w drugiej połowie XIX w. była częściowo szutrowa, a częściowo gruntowa, co wręcz uniemożliwiało podróżowanie w okresach deszczowych i przewożenie większych i cięższych ładunków. Nawierzchnia asfaltowa powstała w dobie PRL-u i przetrwała z niewielkimi przeróbkami oraz naprawami do czasów teraźniejszych. Od drogi głównej odchodziły inne drogi boczne, natomiast równolegle do niej ciągnęła się tzw. droga gminna, która biegła od majątku wójtostwa (obecnie budynek Zespołu Szkół
        w Łączkach Kucharskich) do folwarku położonego na granicy Łopuchowej i Okonina, a nie jak dziś
        z Niedźwiady do Ropczyc. W części zachodniej znajdowała się jeszcze droga prowadząca do Zawady. Inne drogi leżały w części wschodniej wioski, jedną z nich był dojazd do zabudowań plebańskich, a dalej do dworu
        i tzw. folwarku górnego w Łączkach. Taki układ komunikacyjny powodował, iż mieszkańcy Łączek mieli lepszy dostęp do targów i jarmarków odbywających się w Ropczycach oraz Wielopolu Skrzyńskim.

        Początki osadnictwa na obszarze Łączek Kucharskich sięgają czasów neolitycznych. Osady tego okresu powstawały w pobliżu rzeki, ludność prowadziła osiadły tryb życia, uprawiając rolę i hodując zwierzęta, choć zbieractwo i łowiectwo odgrywały dużą rolę w egzystencji miejscowej ludności. W dobie wczesnego średniowiecza obszar Łączek należał do państewka Wiślan, podbitego przez Państwo Wielkomorawskie,
        a następnie wszedł do zjednoczonego przez pierwszych Piastów, młodego państwa polskiego. Od początku istnienia tego państwa rozwijało się życie religijne, a kościół miał największy wpływ na byt miejscowej ludności, szczególnie w trudnych czasach bezustannych walk, nieprzyjacielskich napadów i rabunków. Oprócz rozwoju chrześcijaństwa od czasów Kazimierza Wielkiego nastąpił rozkwit życia gospodarczego, handlu
        i osadnictwa. Tereny południowo-wschodniej Polski pokryły się siecią nowych osad oraz miast, do których przybywali z zewnątrz coraz to nowi mieszkańcy. Łączki i Łopuchowa (obie miejscowości lokowane na prawie niemieckim prawdopodobnie w XIV w.) znalazły się na szlaku pomiędzy lokowanym w 1348r. przez Kazimierza Wielkiego Wielopolem Skrzyńskim, a Ropczycami, którym król ten nadał prawa miejskie w 1362r. Lokacje obu miast miały za zadanie stworzenie silnego rynku wewnętrznego i miały być centrami gospodarczo-handlowymi dla pobliskich wiosek. Administracyjnie Łączki oraz Łopuchowa od początku XVII w. leżały
        w województwie i starostwie sandomierskim, a powiecie pilzneńskim. Łopuchowa z Bokociem, czyli częścią Łączek (nazwa Bokocie pochodzi od nazwiska mieszkającego w tej miejscowości kmiecia Stanisława Bokoty) od czasów rozbiorowych była królewszczyzną, natomiast Łączki własnością prywatną (szlachecką). Jednakże obie miejscowości często zmieniały swoich właścicieli. Dobra królewskie stawały się wynagrodzeniem za zasługi poniesione na rzecz władcy lub zastawem za długi, a dobra prywatne również przechodziły z rąk do rąk. Sama nazwa Łączki Kucharskie pochodzi od rodu Kucharskich, którzy to byli właścicielami wsi od 1833r. do 1861r. W 1614r. nastąpił nowy podział administracyjny Łopuchowej i części Łączek, jako dobra królewskie, zostały wyłączone ze starostwa sandomierskiego i podlegały pod nowo założone starostwo ropczyckie. Wiek XVII przyniósł ogromne zniszczenia materialne w całej Polsce ze względu na wojny ze Szwecją, a na południu najazd zbrojny Jerzego Rakoczego. Upadek gospodarczy obrazują lustracje Łopuchowej, z których wynika, że liczba kmieci zamieszkujących tę miejscowość zmalała z ponad 30 na początku wieku do zaledwie 5 w 1664r. Obszary południowej Polski, jak i całego kraju zaczęły odradzać się z marazmu gospodarczego w czasach saskich, jednak kolejnym wstrząsem dla gospodarki regionu były lata konfederacji barskiej. Wojna domowa
        i walki z wojskami rosyjskimi toczyły się także w okolicach Ropczyc, Sędziszowa Młp. i Dębicy. Zarówno Polacy, jak i Rosjanie nakładali na miejscową ludność wysokie kontrybucje, ponadto szerzyły się kradzieże
        i rabunki. Upadek widoczny był w każdej dziedzinie życia i gospodarki. Zniszczone były zabudowania chłopskie i dworskie, spadło pogłowie zwierząt domowych, a przez to grunty były nieuprawiane. Kres chaosowi polityczno-gospodarczemu położył I rozbiór Polski w 1772r. Po tym wydarzeniu teren dzisiejszych Łączek znalazł się w obrębie Cesarstwa Austriackiego. Zabór ten nosił nazwę Królestwa Galicji i Lodomerii. Galicja już w 1773r. została podzielona przez władze austriackie na cyrkuły i dystrykty. Łączki znalazły się w cyrkule pilzneńskim, a następnie tarnowskim. W 1850r. władze powiatowe powołały na terenie Galicji tzw. powiaty sądowe. Łopuchowa należała do powiatu dębickiego, a Łączki do ropczyckiego. 17 lat później nastąpił ostatni podział administracyjny w zaborze austriackim. Zlikwidowano cyrkuły i powołano w ich miejsce 174 powiaty polityczne, Łączki i Łopuchowa znalazły się w powiecie ropczyckim. W dobie zaborów ważnym wydarzeniem w Galicji był ruch chłopski nazywany potocznie rabacją, przypadający na 1846r., w czasie którego ludność chłopska występowała zbrojnie przeciwko polskim panom i duchowieństwu, czyli stanom uprzywilejowanym. Ruch ten popierany nieformalnie przez władze austriackie nie ominął Łączek Kucharskich i pobliskich miejscowości, a szerzej zostanie opisany w dalszej części pracy. W 1848r. na obszarze Galicji ogłoszono uwłaszczenie wszystkich chłopów, którzy od tego momentu rozpoczęli samodzielny byt. Był to zatem schyłek systemu feudalnego, koniec wyzysku chłopów przez panów i początki parcelacji tzw. wielkiej własności ziemskiej. Łączki po rodzinie Kucharskich przeszły w ręce Karola Rolle, potem Wandy Śmiałowskiej, następnie Wandy Sokołowskiej, a kolejni właściciele majątku to Aleksander i Halina Berscy, Halina Berska-Herr, Aron Bohrer, Majer Diamant oraz Aron Fürer. Od 1902r. nastąpiła parcelacja majątku Łączek Kucharskich.
        W Łopuchowej własność ziemska była podzielona na dwie duże części. Jedna należała do dworu
        w Niedźwiadzie i znajdowała się w północnej części wioski, druga nosiła nazwę tzw. wójtostwa-sołtystwa
        i położona była w środku wioski na zachodnim brzegu rzeki. Centrum tej posiadłości stanowił pałac wzniesiony w drugiej połowie XIX w. oraz znajdujący się przy nim park. Obecnie w budynku tym mieści się Zespół Szkół
        w Łączkach Kucharskich, czyli szkoła podstawowa i gimnazjum. Właścicielami pierwszej części w XIX w. byli kolejno: Skorupscy, Wawrzyniec Musielski, Julian Steinborn, Stanisław Szwantowski, Bronisław Szwantowski, Berl Kohn, Noe Spir. Wójtostwo-sołtystwo należało od końca XVIII w. do Sieradzkich, następnie od 1867r. do Sulimirskich, a dalej w XIX w. do Izabeli Prek, Władysława Wasikiewicza, Rutkowskich, Górskich oraz Stanisława Strzelbickiego. Na początku XX w. majątek przejął Franciszek Piasecki, później Maurycy Rosenbaum i Karol Turski. Ostatnimi właścicielami majątku w latach 1917-1946r. byli Mielczarkowie,
        a następnie w czasach komunistycznych własność przeszła na rzecz państwa.

                                      

          Dawny dwór w Łopuchowej, obecnie budynek Zespołu Szkół w Łączkach Kucharskich

        Jak w wielu wioskach, tak i w Łączkach Kucharskich oraz Łopuchowej głównym zajęciem ludności była uprawa roli. Większą część społeczeństwa tych miejscowości stanowili zatem chłopi. Można wśród nich wyróżnić jednak kmieci, zagrodników i komorników, których różniły: majątek, stan posiadania, bogactwo. Inne stany społeczne to oczywiście szlachta i duchowieństwo, w tym przypadku katolickie. Od czasów lokacji obu wsi istniały w nich zajęcia pozarolnicze tj.: karczmarz, młynarz, kowal, stolarz, ekonom, leśny, propinarz, sługi, dziewki służebne, robotnicy (wyrobnicy rolni), żołnierze, organista, grabarz, nauczyciele. Wśród ludności znacznie przeważali katolicy, choć liczba Żydów systematycznie rosła i w 1900r. stanowili oni 11,4% ludności Łączek oraz 5,7% ludności Łopuchowej. Wzrastała także systematycznie liczba mieszkańców obu wiosek, przy czym mieszkańcy Łopuchowej znacznie przewyższali liczbę ludności Łączek Kucharskich np. w 1899r.  
        w Łączkach mieszkało 157 osób, a w Łopuchowej 781, w 1912r. Łączki liczyły 170 mieszkańców, Łopuchowa już 891 osób. 

        Na terenie obu wsi rozwijała się kultura materialna i duchowa. W dawnych czasach podstawowym materiałem do wyrobu narzędzi oraz budowy domostw było drewno, żelazo było używane jedynie przy budowie i remontach obiektów sakralnych. Chaty chłopskie budowano głównie z drewna jodłowego, początkowo bez fundamentów, później zaczęto do tego celu używać kamienia. Były to chaty dymne, jednoizbowe, zamieszkałe zarówno przez ludzi, jak i zwierzęta, szczególnie bydło. W latach 60-tych XIX w. zaczęły pojawiać się pierwsze chaty z kominami. Domostwa kryte były słomą, dopiero na przełomie XIX i XX w. zaczęto stosować dachówkę i blachę, ale tylko u najbogatszych gospodarzy. Zaczęły pojawiać się też domy dwu i więcej izbowe, oddzielna zabudowa gospodarcza, stajnie, stodoły itp. Wnętrza chałup były skromnie wyposażone w proste drewniane meble, gliniany piec, gliniane rzadziej porcelanowe naczynia, spotykano także obrazy. Odzież wykonywano przeważnie we własnym zakresie. Ubiór męski składał się z długiej lnianej koszuli, spodni przewiązanych rzemieniem i niebieskiej kamizelki z białymi guzami. W chłodne dni ubierano biały kaftan, a w zimie długie kożuchy i wełniane czapki oraz buty z cholewami, najczęściej wyścielone słomą, rzadziej używano tzw. onuce. Kobiety ubierały długie lniane koszule, obcisłe bluzki i bardzo szerokie spódnice. Na ramiona zarzucały jedną lub dwie białe płachty, a w zimie sukmanę. Na głowie nosiły chustki lub czepce. Buty miały proste z cholewami, a na szyi korale. U kobiet w ubiorze codziennym przeważały barwy wesołe i jaskrawe, najczęściej czerwone lub różowe. Ubiór wiejski zaczął się zmieniać w początku XX stulecia, lecz tradycyjny strój był ciągle używany podczas uroczystości. Jedzono potrawy mączne, praktycznie nie używano tłuszczów i mięsa, jedynie przy okazji największych świąt. Groch, kapusta i ziemniaki pojawiły się w powszechnym użyciu dopiero od połowy XIX w. Na wsi często panował głód, szczególnie na przednówku, czyli wiosną. Do najważniejszych rozrywek należały kościół i karczma. Jedynie w kościele spotykano się z muzyką, malarstwem, rzeźbą oraz czytanym tekstem. Kościół odgrywał najważniejszą rolę w kształtowaniu świadomości ludu wiejskiego, a ksiądz-pleban cieszył się we wsi największym autorytetem. W karczmie odbywały się wszelkie uroczystości rodzinne, a wódka (gorzałka) pełniła również rolę jedynego, a zarazem niezwykle skutecznego lekarstwa i środka nasennego, zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci. W połowie XIX w. w Łączkach Kucharskich istniało dwie karczmy, a w Łopuchowej trzy. Do podniesienia kultury miejscowej ludności przyczyniła się też szkoła w Łopuchowej, działająca od 1885r. Szkołę w Łączkach otwarto dopiero w 1919r. po zakończeniu I wojny światowej. Przedstawiając rozwój kultury materialnej i duchowej nie sposób zapomnieć o lokalnych zabytkach. Należy do nich kościół parafialny pod wezwaniem św. Bartłomieja Apostoła, murowany, wzniesiony w latach 1865-1869r. Naprzeciwko drogi prowadzącej do plebani oraz zabudowań kościelnych znajduje się figurka św. Jana Nepomucena z 1746r. Na cokole pomnika widnieje herb „Nałęcz”, charakterystyczny dla miejscowej szlachty. Kolejne zabytki to: kapliczki typu domkowego pochodzące z XIX w., zabudowa dworska tzw. dwór górny z XVIII w., położony powyżej zabudowań kościelnych, na wzgórzu około 1 km od drogi głównej. Ponadto dwór w Łopuchowej
        z XIX w., budynek murowany, parterowy z ozdobnym, czterokolumnowym portykiem (wspomniany już ZS), wraz z położoną nieopodal częścią dawnego parku krajobrazowego ze starodrzewiem oraz dojazdową aleją brzozową. Istnieje także drewniany budynek dawnej szkoły.                    

           Pomnik św. Jana Nepomucena, na którym widnieje herb „Nałęcz”

    • Kontakty

      • Szkoła Podstawowa w Łączkach Kucharskich
      • (0-17) 2213790
      • 39-106 Łączki Kucharskie

        Administratorzy strony:
        - dyrektor szkoły p. Monika Świątek-Bień
        - nauczyciel p. Paulina Zapał
        Poland
  • Galeria zdjęć

      brak danych