Kościół parafialny pw. św. Bartłomieja w Łączkach Kucharskich

Położenie geograficzne Łączek Kucharskich sprzyjało osadnictwu człowieka od najdawniejszych czasów. Szeroka dolina rzeki Wielopolki i łagodnie zbiegające stoki wzgórz, były odpowiednim miejscem do powstania wioski. Do atutów tego miejsca należały żyzne gleby, łatwy dostęp do wody, blisko rosnące lasy, dające człowiekowi nie tylko wyżywienie, lecz również podstawowy surowiec budowlany oraz schronienie

w razie niebezpieczeństwa. W późniejszych wiekach Łączki stały się bardziej otwarte na świat z uwagi na biegnący przez tę miejscowość ważny szlak komunikacyjny i handlowy. Wszystkie wymienione czynniki miały wpływ na to, że Łączki Kucharskie rozwijały się przez wieki, aż do czasów współczesnych i stanowią centrum naszej parafii.

Łączki Kucharskie wraz z należącym do nich przysiółkiem Łopuchowa, a do niedawna samodzielną wioską i zarazem samodzielną jednostką administracyjną, leżą w południowo-wschodniej części Polski,
w województwie podkarpackim, powiecie ropczycko-sędziszowskim, gminie Ropczyce. Pod względem geograficznym miejscowość ta położona jest na Pogórzu Strzyżowskim, części Zewnętrznych Karpat Fliszowych. Dawniej samodzielne Łączki Kucharskie graniczyły od południa i południowego-wschodu
z Broniszowem, od wschodu z Chechłami i Gnojnicą, od północy z Łopuchową, od zachodu z Niedźwiadą.
Z kolei Łopuchowa od wschodu graniczyła z Chechłami, od północnego-wschodu z Okoninem, od północnego-zachodu i zachodu ze Stobierną, a od południowego-zachodu z Niedźwiadą. Obecnie granice te uległy zmianie
w niewielkim stopniu, po włączeniu Checheł do Ropczyc, te ostatnie graniczą z Łączkami Kucharskimi, natomiast część Łopuchowej została włączona do Stobiernej. Do najbardziej znanych przysiółków na terenie dawnych Łączek należały: Bokocie, Halinowski Kąt, Granice, Koziniec, Pod Polem, Pod Lasem, Szewcowa Góra, Młyn Dworski, Na Dole. Z kolei w dawnej Łopuchowej nazwy przysiółków brzmiały następująco: Kalitówka, Koziniec, Wojdówka, Głęboki, Bajkówka, Golanówka.

Ukształtowanie terenu Łączek Kucharskich wykazuje typowe cechy charakteru dla pogórza. Rzeźba terenu jest falista, występują tu spłaszczone wierzchołki wzgórz, łagodne stoki i doliny. Cała miejscowość położona jest w dolinie rzeki Wielopolki, która wpada do Wisłoki. Na terenie Łączek rzeka płynie w kierunku północnym szeroką około 500-metrową doliną na wysokości 230-220m  n.p.m., wijąc się licznymi zakolami. Wielopolka posiada cechy rzeki górskiej, a to z uwagi na duże wahania stanów wody, co przejawia się częstymi powodziami i zalewami dużej części wioski. Do Wielopolki dochodzą liczne prawe i lewe dopływy. W obrębie Łączek jej głównym dopływem jest potok płynący z Granic Chechelskich, wzdłuż którego znajduje się droga prowadząca do Borków Chechelskich. Wspomniany ciek wpływa do Wielopolki na wysokości baru „Pod Górką”, a dawniej stanowił on granicę pomiędzy Łączkami a Łopuchową.

Dolinę Wielopolki od wschodu i zachodu otaczają wzgórza z polami uprawnymi, natomiast w oddali na wysokości około 350m n.p.m. rozpościerają się lasy zarówno liściaste jak i szpilkowe. Największym kompleksem leśnym jest obszar ciągnący się od Łopuchowej przez Okonin, Stobierną, aż do Lubziny i Zawady. Ponadto na obrzeżach wioski występują mniejsze kompleksy leśne, stanowiące pozostałości po dawnej Puszczy Karpackiej. Gleby znajdujące się na terenie wioski są dość żyzne, dobrze nawodnione i słabo kwaśne.  Powstały z glin i pyłów, należą do IV, III, a nawet II klasy rolniczej, dlatego przy dobrym gospodarowaniu powinny przynosić wysokie plony.

Łączki Kucharskie leżą na uboczu głównych szlaków komunikacyjnych. Wioskę od drogi krajowej nr 4 i zarazem najbliższego miasta Ropczyce dzieli około 8 km, a od najbliższej stacji kolejowej, też w Ropczycach 13 km. Mimo tego Łączki od dawna znajdowały się w lepszej sytuacji komunikacyjnej niż okoliczne wioski, a to z uwagi na przebiegający wzdłuż całej miejscowości tzw. szlak węgierski dochodzący do Sandomierza. Droga główna biegnąca przez wieś jeszcze w drugiej połowie XIX w. była częściowo szutrowa, a częściowo gruntowa, co wręcz uniemożliwiało podróżowanie w okresach deszczowych i przewożenie większych i cięższych ładunków. Nawierzchnia asfaltowa powstała w dobie PRL-u i przetrwała z niewielkimi przeróbkami oraz naprawami do czasów teraźniejszych. Od drogi głównej odchodziły inne drogi boczne, natomiast równolegle do niej ciągnęła się tzw. droga gminna, która biegła od majątku wójtostwa (obecnie budynek Zespołu Szkół
w Łączkach Kucharskich) do folwarku położonego na granicy Łopuchowej i Okonina, a nie jak dziś
z Niedźwiady do Ropczyc. W części zachodniej znajdowała się jeszcze droga prowadząca do Zawady. Inne drogi leżały w części wschodniej wioski, jedną z nich był dojazd do zabudowań plebańskich, a dalej do dworu
i tzw. folwarku górnego w Łączkach. Taki układ komunikacyjny powodował, iż mieszkańcy Łączek mieli lepszy dostęp do targów i jarmarków odbywających się w Ropczycach oraz Wielopolu Skrzyńskim.

Początki osadnictwa na obszarze Łączek Kucharskich sięgają czasów neolitycznych. Osady tego okresu powstawały w pobliżu rzeki, ludność prowadziła osiadły tryb życia, uprawiając rolę i hodując zwierzęta, choć zbieractwo i łowiectwo odgrywały dużą rolę w egzystencji miejscowej ludności. W dobie wczesnego średniowiecza obszar Łączek należał do państewka Wiślan, podbitego przez Państwo Wielkomorawskie,
a następnie wszedł do zjednoczonego przez pierwszych Piastów, młodego państwa polskiego. Od początku istnienia tego państwa rozwijało się życie religijne, a kościół miał największy wpływ na byt miejscowej ludności, szczególnie w trudnych czasach bezustannych walk, nieprzyjacielskich napadów i rabunków. Oprócz rozwoju chrześcijaństwa od czasów Kazimierza Wielkiego nastąpił rozkwit życia gospodarczego, handlu
i osadnictwa. Tereny południowo-wschodniej Polski pokryły się siecią nowych osad oraz miast, do których przybywali z zewnątrz coraz to nowi mieszkańcy. Łączki i Łopuchowa (obie miejscowości lokowane na prawie niemieckim prawdopodobnie w XIV w.) znalazły się na szlaku pomiędzy lokowanym w 1348r. przez Kazimierza Wielkiego Wielopolem Skrzyńskim, a Ropczycami, którym król ten nadał prawa miejskie w 1362r. Lokacje obu miast miały za zadanie stworzenie silnego rynku wewnętrznego i miały być centrami gospodarczo-handlowymi dla pobliskich wiosek. Administracyjnie Łączki oraz Łopuchowa od początku XVII w. leżały
w województwie i starostwie sandomierskim, a powiecie pilzneńskim. Łopuchowa z Bokociem, czyli częścią Łączek (nazwa Bokocie pochodzi od nazwiska mieszkającego w tej miejscowości kmiecia Stanisława Bokoty) od czasów rozbiorowych była królewszczyzną, natomiast Łączki własnością prywatną (szlachecką). Jednakże obie miejscowości często zmieniały swoich właścicieli. Dobra królewskie stawały się wynagrodzeniem za zasługi poniesione na rzecz władcy lub zastawem za długi, a dobra prywatne również przechodziły z rąk do rąk. Sama nazwa Łączki Kucharskie pochodzi od rodu Kucharskich, którzy to byli właścicielami wsi od 1833r. do 1861r. W 1614r. nastąpił nowy podział administracyjny Łopuchowej i części Łączek, jako dobra królewskie, zostały wyłączone ze starostwa sandomierskiego i podlegały pod nowo założone starostwo ropczyckie. Wiek XVII przyniósł ogromne zniszczenia materialne w całej Polsce ze względu na wojny ze Szwecją, a na południu najazd zbrojny Jerzego Rakoczego. Upadek gospodarczy obrazują lustracje Łopuchowej, z których wynika, że liczba kmieci zamieszkujących tę miejscowość zmalała z ponad 30 na początku wieku do zaledwie 5 w 1664r. Obszary południowej Polski, jak i całego kraju zaczęły odradzać się z marazmu gospodarczego w czasach saskich, jednak kolejnym wstrząsem dla gospodarki regionu były lata konfederacji barskiej. Wojna domowa
i walki z wojskami rosyjskimi toczyły się także w okolicach Ropczyc, Sędziszowa Młp. i Dębicy. Zarówno Polacy, jak i Rosjanie nakładali na miejscową ludność wysokie kontrybucje, ponadto szerzyły się kradzieże
i rabunki. Upadek widoczny był w każdej dziedzinie życia i gospodarki. Zniszczone były zabudowania chłopskie i dworskie, spadło pogłowie zwierząt domowych, a przez to grunty były nieuprawiane. Kres chaosowi polityczno-gospodarczemu położył I rozbiór Polski w 1772r. Po tym wydarzeniu teren dzisiejszych Łączek znalazł się w obrębie Cesarstwa Austriackiego. Zabór ten nosił nazwę Królestwa Galicji i Lodomerii. Galicja już w 1773r. została podzielona przez władze austriackie na cyrkuły i dystrykty. Łączki znalazły się w cyrkule pilzneńskim, a następnie tarnowskim. W 1850r. władze powiatowe powołały na terenie Galicji tzw. powiaty sądowe. Łopuchowa należała do powiatu dębickiego, a Łączki do ropczyckiego. 17 lat później nastąpił ostatni podział administracyjny w zaborze austriackim. Zlikwidowano cyrkuły i powołano w ich miejsce 174 powiaty polityczne, Łączki i Łopuchowa znalazły się w powiecie ropczyckim. W dobie zaborów ważnym wydarzeniem w Galicji był ruch chłopski nazywany potocznie rabacją, przypadający na 1846r., w czasie którego ludność chłopska występowała zbrojnie przeciwko polskim panom i duchowieństwu, czyli stanom uprzywilejowanym. Ruch ten popierany nieformalnie przez władze austriackie nie ominął Łączek Kucharskich i pobliskich miejscowości, a szerzej zostanie opisany w dalszej części pracy. W 1848r. na obszarze Galicji ogłoszono uwłaszczenie wszystkich chłopów, którzy od tego momentu rozpoczęli samodzielny byt. Był to zatem schyłek systemu feudalnego, koniec wyzysku chłopów przez panów i początki parcelacji tzw. wielkiej własności ziemskiej. Łączki po rodzinie Kucharskich przeszły w ręce Karola Rolle, potem Wandy Śmiałowskiej, następnie Wandy Sokołowskiej, a kolejni właściciele majątku to Aleksander i Halina Berscy, Halina Berska-Herr, Aron Bohrer, Majer Diamant oraz Aron Fürer. Od 1902r. nastąpiła parcelacja majątku Łączek Kucharskich.
W Łopuchowej własność ziemska była podzielona na dwie duże części. Jedna należała do dworu
w Niedźwiadzie i znajdowała się w północnej części wioski, druga nosiła nazwę tzw. wójtostwa-sołtystwa
i położona była w środku wioski na zachodnim brzegu rzeki. Centrum tej posiadłości stanowił pałac wzniesiony w drugiej połowie XIX w. oraz znajdujący się przy nim park. Obecnie w budynku tym mieści się Zespół Szkół
w Łączkach Kucharskich, czyli szkoła podstawowa i gimnazjum. Właścicielami pierwszej części w XIX w. byli kolejno: Skorupscy, Wawrzyniec Musielski, Julian Steinborn, Stanisław Szwantowski, Bronisław Szwantowski, Berl Kohn, Noe Spir. Wójtostwo-sołtystwo należało od końca XVIII w. do Sieradzkich, następnie od 1867r. do Sulimirskich, a dalej w XIX w. do Izabeli Prek, Władysława Wasikiewicza, Rutkowskich, Górskich oraz Stanisława Strzelbickiego. Na początku XX w. majątek przejął Franciszek Piasecki, później Maurycy Rosenbaum i Karol Turski. Ostatnimi właścicielami majątku w latach 1917-1946r. byli Mielczarkowie,
a następnie w czasach komunistycznych własność przeszła na rzecz państwa.

  Dawny dwór w Łopuchowej, obecnie budynek Zespołu Szkół w Łączkach Kucharskich

Jak w wielu wioskach, tak i w Łączkach Kucharskich oraz Łopuchowej głównym zajęciem ludności była uprawa roli. Większą część społeczeństwa tych miejscowości stanowili zatem chłopi. Można wśród nich wyróżnić jednak kmieci, zagrodników i komorników, których różniły: majątek, stan posiadania, bogactwo. Inne stany społeczne to oczywiście szlachta i duchowieństwo, w tym przypadku katolickie. Od czasów lokacji obu wsi istniały w nich zajęcia pozarolnicze tj.: karczmarz, młynarz, kowal, stolarz, ekonom, leśny, propinarz, sługi, dziewki służebne, robotnicy (wyrobnicy rolni), żołnierze, organista, grabarz, nauczyciele. Wśród ludności znacznie przeważali katolicy, choć liczba Żydów systematycznie rosła i w 1900r. stanowili oni 11,4% ludności Łączek oraz 5,7% ludności Łopuchowej. Wzrastała także systematycznie liczba mieszkańców obu wiosek, przy czym mieszkańcy Łopuchowej znacznie przewyższali liczbę ludności Łączek Kucharskich np. w 1899r.  
w Łączkach mieszkało 157 osób, a w Łopuchowej 781, w 1912r. Łączki liczyły 170 mieszkańców, Łopuchowa już 891 osób. 

Na terenie obu wsi rozwijała się kultura materialna i duchowa. W dawnych czasach podstawowym materiałem do wyrobu narzędzi oraz budowy domostw było drewno, żelazo było używane jedynie przy budowie i remontach obiektów sakralnych. Chaty chłopskie budowano głównie z drewna jodłowego, początkowo bez fundamentów, później zaczęto do tego celu używać kamienia. Były to chaty dymne, jednoizbowe, zamieszkałe zarówno przez ludzi, jak i zwierzęta, szczególnie bydło. W latach 60-tych XIX w. zaczęły pojawiać się pierwsze chaty z kominami. Domostwa kryte były słomą, dopiero na przełomie XIX i XX w. zaczęto stosować dachówkę i blachę, ale tylko u najbogatszych gospodarzy. Zaczęły pojawiać się też domy dwu i więcej izbowe, oddzielna zabudowa gospodarcza, stajnie, stodoły itp. Wnętrza chałup były skromnie wyposażone w proste drewniane meble, gliniany piec, gliniane rzadziej porcelanowe naczynia, spotykano także obrazy. Odzież wykonywano przeważnie we własnym zakresie. Ubiór męski składał się z długiej lnianej koszuli, spodni przewiązanych rzemieniem i niebieskiej kamizelki z białymi guzami. W chłodne dni ubierano biały kaftan, a w zimie długie kożuchy i wełniane czapki oraz buty z cholewami, najczęściej wyścielone słomą, rzadziej używano tzw. onuce. Kobiety ubierały długie lniane koszule, obcisłe bluzki i bardzo szerokie spódnice. Na ramiona zarzucały jedną lub dwie białe płachty, a w zimie sukmanę. Na głowie nosiły chustki lub czepce. Buty miały proste z cholewami, a na szyi korale. U kobiet w ubiorze codziennym przeważały barwy wesołe i jaskrawe, najczęściej czerwone lub różowe. Ubiór wiejski zaczął się zmieniać w początku XX stulecia, lecz tradycyjny strój był ciągle używany podczas uroczystości. Jedzono potrawy mączne, praktycznie nie używano tłuszczów i mięsa, jedynie przy okazji największych świąt. Groch, kapusta i ziemniaki pojawiły się w powszechnym użyciu dopiero od połowy XIX w. Na wsi często panował głód, szczególnie na przednówku, czyli wiosną. Do najważniejszych rozrywek należały kościół i karczma. Jedynie w kościele spotykano się z muzyką, malarstwem, rzeźbą oraz czytanym tekstem. Kościół odgrywał najważniejszą rolę w kształtowaniu świadomości ludu wiejskiego, a ksiądz-pleban cieszył się we wsi największym autorytetem. W karczmie odbywały się wszelkie uroczystości rodzinne, a wódka (gorzałka) pełniła również rolę jedynego, a zarazem niezwykle skutecznego lekarstwa i środka nasennego, zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci. W połowie XIX w. w Łączkach Kucharskich istniało dwie karczmy, a w Łopuchowej trzy. Do podniesienia kultury miejscowej ludności przyczyniła się też szkoła w Łopuchowej, działająca od 1885r. Szkołę w Łączkach otwarto dopiero w 1919r. po zakończeniu I wojny światowej. Przedstawiając rozwój kultury materialnej i duchowej nie sposób zapomnieć o lokalnych zabytkach. Należy do nich kościół parafialny pod wezwaniem św. Bartłomieja Apostoła, murowany, wzniesiony w latach 1865-1869r. Naprzeciwko drogi prowadzącej do plebani oraz zabudowań kościelnych znajduje się figurka św. Jana Nepomucena z 1746r. Na cokole pomnika widnieje herb „Nałęcz”, charakterystyczny dla miejscowej szlachty. Kolejne zabytki to: kapliczki typu domkowego pochodzące z XIX w., zabudowa dworska tzw. dwór górny z XVIII w., położony powyżej zabudowań kościelnych, na wzgórzu około 1 km od drogi głównej. Ponadto dwór w Łopuchowej
z XIX w., budynek murowany, parterowy z ozdobnym, czterokolumnowym portykiem (wspomniany już ZS), wraz z położoną nieopodal częścią dawnego parku krajobrazowego ze starodrzewiem oraz dojazdową aleją brzozową. Istnieje także drewniany budynek dawnej szkoły.                    

   Pomnik św. Jana Nepomucena, na którym widnieje herb „Nałęcz”